کاشت میلگرد در بتن یک روش است که با ایجاد سوراخ در بخشهای مختلف بتن مثل ستونها و فونداسیون، میلگردها را در آن قرار داده و با چسب مخصوص محکم میکنند. این کار معمولاً برای تقویت سازههای بتنی، اصلاح اندازه بخشهایی از سازه، یا اضافه کردن بخش جدیدی که از قبل در نقشه پیشبینی نشده، انجام میشود.
برای مثال، اگر بخشی از سازه بهخوبی بار را تحمل نکند و نیاز به تقویت داشته باشد، بهجای تخریب و بازسازی، میتوان با کاشت میلگرد و اضافه کردن قسمت جدیدی، ظرفیت باربری آن بخش را بیشتر کرد.
کاشت میلگرد در بتن باعث میشود که بتن و میلگرد بهخوبی با هم پیوند بخورند و سازه بتواند وزن بیشتری را تحمل کند، در نتیجه مقاومت کلی ساختمان بالا میرود.
این روش مزایای زیادی دارد، مثل امکان ایجاد تغییرات جزئی در نقشه سازه و رفع نقصهای کوچک. میلگردها از مهمترین و پرکاربردترین قطعات فولادی در ساختوساز هستند و بررسی نحوه استفاده از آنها در هر سازه بسیار مهم است.
کاربردهای کاشت میلگرد در بتن
کاشت میلگرد در بتن کاربردهای زیادی دارد که به کمک آن میتوان بخشهای مختلف سازههای بتنی را تقویت یا گسترش داد. برخی از کاربردهای این روش عبارتند از:
– تقویت فونداسیون و ستونها: با کاشت میلگرد میتوان استحکام پایههای ساختمان را افزایش داد.
– افزودن بخشهای جدید: مثلاً میتوان سقف، دیوار برشی، تیر، یا ستونهای جدیدی به ساختمان اضافه کرد.
– نصب صفحات فلزی: برای اجرای نما یا اتصال بخشهای جدید به ساختمان از صفحات فلزی استفاده میشود که با کمک کاشت میلگرد محکم میشوند.
– مقاومسازی ساختمان: با روش ژاکت بتنی، میتوان سازهها را مقاومتر کرد.
– اتصال تجهیزات تأسیسات: مانند کانالهای هوا و داکتهای برق که باید به ستونها یا سقفها متصل شوند، این کار نیز با کاشت میلگرد انجام میشود.
این روش به سازهها امکان میدهد تا محکمتر و قابلتوسعهتر شوند.
مراحل کاشت میلگرد در بتن
مراحل کاشت میلگرد در بتن به این صورت است:
1. سوراخکاری بتن: ابتدا با استفاده از دریل یا دستگاه مغزهگیر، سوراخهایی در بتن ایجاد میشود.
2. پاکسازی سوراخ: با دمیدن هوا داخل سوراخ، گرد و غبار و ذرات اضافه پاک میشوند.
3. تمیز کردن جدارهها: با استفاده از فرچه، دیوارههای داخل سوراخ تمیز میشود.
4. تکرار پاکسازی: دوباره هوا را به داخل سوراخ میدمند تا کاملاً تمیز شود.
5. تزریق چسب: چسب مخصوص را داخل سوراخ تزریق میکنند.
6. نصب میلگرد: میلگرد را درون سوراخ قرار میدهند.
7. صبر برای خشک شدن: با توجه به نوع چسب، باید مدتی صبر کرد تا چسب کاملاً خشک و میلگرد محکم شود.
نکته:دستگاه مغزهگیر، ابزاری است که بتن را برش میدهد و بخشی از آن را به شکل استوانهای از بتن جدا میکند تا بتوان در آن بخش کار انجام داد.
کاشت میلگرد در فونداسیون
کاشت میلگرد در فونداسیون به این منظور انجام میشود که فونداسیون سازه یکپارچهتر شود، ابعاد آن اصلاح گردد، ارتفاع و مقاومت آن افزایش یابد تا بتواند بار بیشتری تحمل کند.
برای این کار، ابتدا سوراخهایی در فونداسیون ایجاد میشود که معمولاً با دریل انجام میشود. استفاده از دریل به دلیل اینکه کمترین آسیب را به آرماتورهای موجود در فونداسیون وارد میکند، بهترین روش است. استفاده از دستگاه مغزهگیر ممکن است به آرماتورهای داخل فونداسیون آسیب بزند یا باعث از هم پاشیدگی آنها شود.
قبل از شروع کار، محاسبات دقیقی انجام میشود تا اندازه و عمق سوراخ، قطر میلگرد و روش سوراخکاری به درستی مشخص شود. در بعضی موارد که قطر سوراخ بزرگتر باشد، ممکن است نیاز به استفاده از دستگاه مغزهگیر باشد.
پاکسازی سوراخ ایجاد شده
بعد از سوراخکاری برای کاشت میلگرد در بتن، لازم است این سوراخها به خوبی تمیز شوند. برای این کار، میتوان از دمندههای قوی استفاده کرد تا گرد و غبار و خردههای بتن را از داخل سوراخ بیرون براند. سپس با استفاده از فرچه، مواد اضافی داخل سوراخ تمیز میشوند و در نهایت دوباره با دمنده، سوراخها کاملاً پاکسازی میشوند.
تزریق چسب به سوراخها
بعد از اینکه سوراخها کاملاً تمیز شدند، باید چسب مخصوص کاشت میلگرد به داخل سوراخ تزریق شود. این چسب میلگردها را محکم نگه میدارد، اما برای اینکه چسب خوب عمل کند، باید سوراخها کاملاً تمیز باشند. اگر گرد و غبار یا خرده بتن در سوراخ باقی بماند، ممکن است چسب به خوبی نچسبد. برای نتیجه بهتر، باید نصف فضای داخل سوراخ با چسب پر شود.
کاشت میلگرد در ستون
کاشت میلگرد در ستون معمولاً برای اتصال تیر بتنی به ستون، افزودن بخش جدید به ستون، اجرای پله، یا ادامه دادن ستون در سازه انجام میشود. این کار میتواند به صورت عمودی یا افقی نسبت به ستون انجام گیرد.
یکی از مهمترین نکات در کاشت میلگرد در ستون، رعایت فاصله بین میلگردها و موقعیت قرارگیری خاموتها است. به همین دلیل، دانستن محل دقیق آرماتورهای داخل ستون بسیار مهم است. برای کاهش هزینهها و کاهش خطرات احتمالی، بهتر است میلگردها با دقت و مطابق نقشه و بعد از تصویربرداری از آرماتورها قبل از ساخت ستون کاشته شوند. این کار به شما کمک میکند تا بهدقت محل میلگردها و خاموتها را بدانید و نیازی به انجام تستهای اضافی مانند آزمون آلتراسونیک نداشته باشید. البته این روش بیشتر در سازههای کوچک کاربرد دارد و در سازههای بزرگ ریسکپذیری بالایی دارد.
عمق سوراخ در ستون و فونداسیون
عمق سوراخی که برای کاشت میلگرد در بتن ایجاد میشود، یکی از مهمترین عوامل در این فرآیند است. اگر عمق سوراخ کم باشد، میلگرد به درستی با بتن چسبانده نمیشود و این میتواند باعث ضعف در اتصال شود، به طوری که اگر فشار زیادی وارد شود، ممکن است بتن ترک بخورد یا بشکند.
از طرف دیگر، اگر عمق سوراخ بیش از حد باشد، نه تنها چسب و میلگرد بیشتری مصرف میشود و هزینههای پروژه بالا میرود، بلکه ممکن است باعث کاهش مقاومت بتن شود. حتی ممکن است سوراخ به سمت دیگر ستون یا سقف نفوذ کند و مشکلات دیگری ایجاد کند.
محاسبات کاشت میلگرد
محاسبات کاشت میلگرد شامل مواردی مانند قطر و تعداد میلگردها، فاصله بین هر میلگرد، عمق سوراخ و میزان چسب مورد نیاز است. چون این موارد پیچیده هستند، نرمافزارهای تخصصی طراحی شدهاند که بهطور دقیق این پارامترها را محاسبه میکنند.
برندهایی مثل هیلتی جداولی منتشر کردهاند که عمق کاشت و سایز میلگرد را برای محصولات خود مشخص کردهاند. به عنوان مثال، اگر از چسب یا انکر شیمیایی Hilti HIT-RE100 برای میلگرد سایز 14 استفاده کنید، باید سوراخی با قطر 18 میلیمتر و عمق 125 میلیمتر ایجاد کنید و حدود 25 میلیلیتر چسب مصرف کنید.
ممکن است فرمولهای محاسبه کاشت میلگرد را در کتابها یا سایتهای مختلف پیدا کنید، اما بهتر است این کار را به متخصصان و افراد با تجربه بسپارید. محاسبات دقیق در این کار بسیار مهم است و هرگونه خطا میتواند به سازه آسیب بزند و خسارتهای بزرگی بهبار آورد.
آیین نامه و ضوابط کاشت میلگرد در بتن
برای اجرای صحیح کاشت میلگرد در یک سازه، باید محاسبات دقیقی انجام دهید و پارامترهایی مانند عمق سوراخ، اندازه میلگرد و میزان چسب مصرفی را بهدرستی تعیین کنید. برای استاندارد کردن این فرآیند و جلوگیری از اشتباهات محاسباتی، یک آییننامه وجود دارد که شرایط و قوانین کاشت میلگرد را مشخص میکند.
این آییننامه به نام “آییننامه بتن ایران” یا به اختصار “آبا” شناخته میشود. این آییننامه ضوابطی را تعیین کرده است که مهندسان و پیمانکاران باید بهطور کامل رعایت کنند.
تعدادی از مفاد آیین نامه کاشت میلگرد
برخی از قوانین مهم در آییننامه کاشت میلگرد عبارتند از:
– تغییر شکل میلگرد: میلگردی که برای کاشت انتخاب میشود، باید در زمان گسیختگی بیشتر از ۸٪ تغییر شکل داشته باشد.
– فاصله بین میلگردها: برای بهتر گیر کردن میلگردها به چسب و ایجاد فضای کافی، فاصله بین میلگردهای کاشته شده نباید کمتر از پنج برابر قطر میلگرد باشد.
– نسبت مقاطع: اگر هدف از کاشت میلگرد، ادامه دادن مقطع ستون باشد، نسبت سطح مقطع میلگردهای کاشته شده به سطح مقطع ستون موجود باید بین ۰٫۸٪ تا ۸٪ باشد.
– پوشش محافظ: برای جلوگیری از نفوذ رطوبت و مواد مهاجم به میلگرد و چسب، باید از پوششی بتنی استفاده شود که به آن “پوشش بتنی” یا “کاور” گفته میشود.
– تعداد میلگردها:در اعضای فشاری، تعداد میلگردهای کاشته شده برای داخل خاموتهای مستطیلی باید حداقل ۴ عدد باشد.
محدودیت های کاشت میلگرد در بتن
کاشت میلگرد در بتن بهطور دلخواه و در همه قسمتهای سازه ممکن نیست. برای انجام این کار، باید قوانین مشخصی رعایت شود و بعد از انجام محاسبات دقیق، میلگردها کاشته شوند. اگر به محاسبات علمی و اصول کاشت توجه نشود، ممکن است بتن ضعیف شود یا حتی خراب شود.
میلگردها انواع و سایزهای مختلفی دارند که بسته به استاندارد تولید، ظاهر و ساختار آنها متفاوت است. دو نوع رایج میلگرد عبارتند از:
– میلگرد ساده: این میلگرد سطحی صاف و بدون شیار دارد.
– میلگرد آجدار: این میلگرد دارای شیارهایی بر روی سطح است که باعث افزایش چسبندگی آن به بتن میشود.
میلگردها به صورت شاخه و کلاف در بازار موجودند.
در برخی از سازههای بتنی، ممکن است برای تغییرات در نقشه یا گسترش سازه، نیاز به کاشت میلگرد باشد. کاشت میلگرد در آرماتوربندی کمک میکند تا مقاومت سازههای بتنی افزایش یابد و امکان اتصال بین بتن قدیم و جدید یا بین بخشهای فولادی و بتنی فراهم شود.